گروه شیر و لبنیات با فراهم کردن پروتئین، برخی ویتامین‌ها و بسیاری از املاح به خصوص کلسیم، در تامین سلامت و رشد کودکان نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کنند. از عوارض کمبود دریافت کلسیم در کودکان کوتاهی قد می باشد. کوتاهی قد کودکان ممکن است در دو مرحله‌ی قبل از تولد (مرحله‌ی جنینی) و پس از تولد و یا در هر دو مقطع اتفاق بیفتد.
لبنیات، بهترین منبع کلسیم
مواد غذایی حاوی کلسیم که می تواند نیاز بدن را بخوبی برآورده کند، تقریبا به گروه لبنیات خلاصه می شود. البته کلسیم در مواد غذایی دیگری مانند ماهی ساردین هم به مقدار فراوان وجود دارد. با توجه به این که کلسیم در استخوان ذخیره شده و ماهی ساردین هم با استخوان مصرف می شود، طبیعی است که منبعی غنی از کلسیم باشد یا بعضی سبزی ها مانند کلم بروکلی نیز حاوی مقادیرفراوان کلسیم است، ولی باید به این نکته هم توجه شود که این منابع غذایی غیر لبنی به چه میزانی در رژیم غذایی روزانه افراد وجود دارد؟ بنابراین با توجه به این مسائل، طبیعی است که لبنیات به عنوان تأمین کننده اصلی کلسیم در رژیم غذایی اهمیت خاصی داشته باشد.
میزان جذب کلسیم در مواد غذایی متفاوت
میزان جذب کلسیم در مواد غذایی مختلف، با یکدیگر متفاوت است. جذب کلسیم در لبنیات و البته مکمل کلسیم به نسبت بالاست، ولی به عنوان نمونه در سبزی ها به دلیل وجود مواد مهارکننده جذب مانند انواع فیبری که دارند، جذب کلسیم هم مهار می شود. چربی هم در صورتی که به مقدار زیاد در ماده غذایی وجود داشته باشد به عنوان یکی از عوامل مهار کننده جذب کلسیم به شمار می رود. در صورتی که چربی لبنیات گرفته شود، به هیچ عنوان کیفیت و ارزش آن از نظر غذایی کاهش پیدا نمی کند و حتی بیشتر هم خواهد شد. در واقع، در صورت نبود مقادیر زیاد چربی، بخشی از مواد مضر برای سلامت انسان هم از آن گرفته می شود. کلسیم در جزو آبی ماده غذایی محلول است و در چربی وجود ندارد؛ بنابراین هر چه مقدار چربی در واحد حجم کمتر باشد، میزان و غلظت کلسیم بیشتر خواهد شد و از این رو، ارزش غذایی بیشتری هم خواهد داشت.
بنابراین توصیه متخصصان تغذیه استفاده از لبنیات کم چرب می باشد
انتخاب منبع مناسب لبنیات
زمانی که درباره مصرف کافی لبنیات صحبت می شود، منظور مصرف سه واحد لبنیات در طول روز است و هر واحد هم معادل یک لیوان (حدود 250 سی سی) ماست یا شیر کم چرب خواهد بود. پنیر هم منبع خوبی از کلسیم به حساب می آید، ولی بیشتر پنیرها، حاوی مقدار زیادی نمک و سدیم است. وجود سدیم به مقدار زیاد در رژیم غذایی از عواملی است که دفع کلیوی کلسیم را افزایش می دهد؛ بنابراین باید دقت شود مصرف زیاد نمک در دراز مدت ممکن است موجب بروز پوکی استخوان شود.
نقش ویتامین D در جذب کلسیم
ویتامین D در جذب کلسیم نقش مهمی ایفا می‌کند. کمبود این ویتامین باعث می‌شود کلسیم نتواند در بدن به عمل برسد. در نتیجه، جذب، ذخیره و کارکرد کلسیم کاهش یافته و بدن با اختلالات متعددی مواجه می‌شود. به همین دلیل این دو ماده مغذی به هم وابسته هستند و مصرف همزمان آن‌ها ضروری است.